Driehoek van Penrose of ook wel Escher driehoek

Driehoek van Penrose of ook wel Escher driehoek

De Driehoek van Penrose ofwel de Escher Driehoek is één van de bekendste optische illusies. Perspectief is in feite een vorm van suggestie. Namelijk suggestie van diepte voor het menselijk oog. Dat oog is immers direct bereid om er diepte in te willen zien.

Kunstenaars kunnen daar goed gebruik van maken. Maar ook “misbruik”. Wat natuurlijk een wat overdreven term voor deze vorm van kunst is. Want Middels de neiging van mensen om overal maar diepte te willen zien kunnen bijvoorbeeld figuren gesuggereerd worden.

Figuren die niet kunnen bestaan in de werkelijke wereld. Er zijn door verschillende kunstenaars in de loop der jaren een aantal figuren ontwikkeld. En die in werkelijkheid helemaal niet kunnen bestaan.

Driehoek van Penrose

Een beroemd voorbeeld van deze onmogelijke figuur is de zogenaamde driehoek van Penrose. Deze figuur is genoemd naar de Britse wiskundige Roger Penrose. Zie boven

Penrose publiceerde deze naar hem vernoemde figuur voor het eerst in 1958. Deze figuur is wel naar Penrose genoemd.

Maar  de eigenlijke bedenker is dezelfde kunstenaar die de onmogelijk kubus ontwikkelde.

Het is namelijk de Zweedse kunstenaar Oscar Reutersvärd die zijn zogenaamde driebalk ontwierp.

Is deze naam dus eigenlijk al foutief, deze driehoek wordt ook de Escher driehoek genoemd. Naar de bekende graficus. Dat is een naam die in de loop der tijden min of meer vanzelf is ontstaan.

onmogelijke figuur in perspectief
Driehoek van Penrose

Bij deze driehoek wordt met licht en schaduw een vorm van diepte gesuggereerd. Diepte die er helemaal niet is. En die er uiteraard ook niet kan zijn. De Driehoek van Penrose  is gewoon een aantal lijnen. Lijnen die samen dieptewerking suggereren. Er bestaat naast de driehoek een groot aantal varianten. Een voorbeeld daarvan is het vierkant hier onder:

De Driehoek van Penrose is immers geen ruimtelijke figuur. Hoewel onze ogen ons echter heel graag iets anders willen doen geloven.  Wel zijn er in de loop der tijden objecten vervaardigd door kunstenaars. Die geven de suggestie dat ze een dergelijke driehoek vormen.

Maar dat zijn bij nader onderzoek natuurlijk ook op hun beurt ook weer vormen van optisch bedrog.  Op zich wel een interessante constructie. Een optisch bedrog immers. Een vorm die met een nieuwe vorm van bedrog mogelijk gemaakt moet gaan worden.

Escher en de Penrose-driehoek

In het bekende werk van de graficus Escher is deze Penrose-driehoek regelmatig terug te vinden. Zoals hierboven al vermeld, is er vaak sprake van de driehoek van Escher.

Deze driehoek is daarbij soms vernuftig in de tekening verwerkt. Zodanig zelfs dat hij daarin in eerste oogopslag niet eens zo opvalt. Escher is een meester in het gebruik van dergelijk optisch bedrog. Maar hij is daarbij ook nog eens  in  het vermommen daarvan. Bijvoorbeeld in allerlei vreemde werelden, steden, landschappen en dergelijke.