zaterdag 2 februari 2019

Betekenisperspectief

PERSPECTIEFTEKENEN | Betekenisperspectief

Een voorloper van het modernere perspectief

Wat moest er bij betekenisperspectief nu weer vooraan komen? 


In de tijd van de internationale gotiek, dus vóór de renaissance hadden kunstenaars nog niet veel kaas gegeten van de werking van perspectief. Dat er iets was dat de diepte op je schilderij bepaalde leek men wel te zien maar men kon het niet reproduceren.

De belangrijkste persoon kwam vooraan, want dat kwam hem toe

De opdrachtgevers in die tijd waren meestal de kerken. Die hadden kunst nodig om boodschappen over te brengen en de gelovigen op de hoogte te brengen van ontwikkelingen. Maar ja, lezen en schrijven was nog niet ingeburgerd. Sterker nog, de kunst van het boeken drukken was nog niet eens uitgevonden. Wie moest er dan vooraan?   Natuurlijk kwamen de figuren die de opdrachtgever het belangrijkste vond gewoon vooraan in het beeld.  En dat maakte de dieptewerking ook direct duidelijk. Beelden werd gewoon keurig gerangschikt volgens de belangrijkheid van de onderwerpen die op het kunstwerk te zien waren. En daarna ging ook het decoratieve geheel een rol spelen want het oog wilde ook wat, tenslotte. Dat de onderlinge verhoudingen door dit geschuif volkomen zoek raakten is natuurlijk niet meer dan logisch, maar daar maakte men zich dan ook niet al te veel zorgen over. Ook toen gold al : Wie betaalt, bepaalt" en op dat punt is er niet eens zoveel veranderd. 

De verhoudingen zijn volkomen zoek

Het gevolg is uiteraard een flinke vervorming van de afgebeelde onderwerpen en objecten, zoals dat in alle vormen van de Gotische kunst wel een rol speelt. Men had ook de neiging om belangrijke religieuze personen als Bijbelse figuren vooraan en prominent in het beeld te zetten. Maar ook wereldse leiders als koningen en koninginnen kregen een plaats vooraan op het schilderij toebedeeld die aan hun waardigheid tegemoet kwam. Figuranten, objecten uit de omgeving en dergelijke verdwenen naar de achtergrond

Betekenisperspectief is uiteraard achterhaald

Inmiddels wordt het betekenisperspectief natuurlijk niet meer gebruikt. Tenzij het bedoeld is om een of ander speciaal effect te bereiken. Dan wordt het een andere zaak